Pitutur bab tata krama deneng para luhur mung diparingake sarana lesan sarta tetuladhan sadina – dina turun –tumurun . Para putra wayahe ora ana sing nyatheti ngenti dadi kepek, mung sakehing pitutur lan larangan dicathet ing sajroning ati, sarta banjur diturunake marang putra wayahe dhewe-dhewe. Kaya mangkono run – tumurun ing kalangane bangsa kita.
Mung bae sapa kang wajib kita sembah (hurmati) wis pathokane kang tinulis , kasebut ing buku “Wulangreh” karangane Ingkang Sinuhun Paku Buwana IV tembange Maskumambang, mangkene:
Ana uga etang-etangane kaki, lelima sinembah sawiji-wiji, sembah lelima punika.
Ingkang dhingin rama ibu kaping kalih, marang mara tuwa, lanang wadon kang kaping tri , ya marang sedulur tuwa.
Kaping marang guru sayekti, sembah kaping lima, marang ing gustinireki, parincine kawruhana.
Dadi manut para sepuh biyen , kang wajib kita hurmati, ana lima , yaiku :
1. Wong tuwa lanang lan wong tuwa wadon
2. Mara tuwa sakarone.
3. Sadulur-sadulur tuwa.
4. Guru
5. Panggedhe.
Wis mesthi bae, pak-lik, bulik, pak dhe, budhe (uwa) eyang, buyut, sapiturute kalebu golongan wong tuwa mau, dene mitra tetepungan kang umure luwih tuwa iya patut kita ajeni, kayadene marang sedulur tuwa.
Bapa biyung rama ibu wajib kita hurmati, marga iku kang minangka lantarane lair ing alam donya. Gusti Allah enggone nitahake manungsa lumantar bapa biyung, apa dene rak ya wong tuwa kita mau kang mrihatinake nalikane si anak isih ana kandhutan, kang ngupakara si anak wiwit, lair tumekane diwasa.
Guru – kalebu guru agama – perlu dihurmati marga kang dadi lantaran kita golek kawruh lan ngangsu ngelmu, minangka gegaman kanggo nyambut gawe golek pangupajiwa lan dedalan sanguning pati.
Kasebut ing Wulangreh, kang wajib sinembah kang nomer lima, iku : gusti. Karepe ratu lan para panggedhe liyane. Awit nalika jaman samana, dhapukane paprentahan isih sacara krajan. Balik saiki : ora . ing jaman demokrasi wis ora ngarepi tatanan paprentahan krajan, wis mesthi bae dudu ratu kang dikarepake , nanging panggedhe kang ngasta pusaraning praja, kang ngreksa kawibawaning nagara.
Panindake tata krama ing jaman saiki wis mesthi karo jaman krajan. Ing jaman saiki wis ora perlu laku dhodhok, sembah jongkok , utawa nglesod nalika ngadhep marang panggedhe. Tata krama perlu dilarasake karo ajuning jaman .
Wanita sing kodrate luwih ringkih katimbang priya perlu entuk pakurmatan. Kepriye carane ngurmati wanita ? Ing antarane : tumrap sabarang kang nyenengake wanita didhisikake, nanging tumrap sabarang kang makewuhi wanita dikerekake, contone :
Ing pasamuwan, wanita diacarani lan dilenggahake dhisik
Nalika antri karcis kudu sing priya sing melu antri, aja nganti sing wanita antri karcis dene sing priya mung nunggu bae.
Nalika blanja, ora pantes yen sing putri nggegawa nganti mbentoyot dene sing kakung mung nglenthung bae.
Nanging ing jaman demokrasi , iya aran luput yen wong-wong banjur ora ngarepi tata krama. Mung nedya tumindak sakarepe dhewe, tanpa suba sita lan tanpa ngelingi unggah-ungguh lan tata susila.
Bangsa ngendi bae, tansah ngupakara murih tata krama bisane laras karo kahananing jaman, awit padha mangerti yen tata krama iku busananing bangsa.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar