Jumat, 23 Oktober 2009

NYEMAK BASA SUROBOYOAN JTV (2)


Redaktur JTV sajake anggone milih tembung ya saenake udele dewe. Apa buktine ? Contone ana ing ngisor iki :

adu playon = lomba lari, banter-banteran mlayu, rebut unggul mlayu. Hasile bal-balan iku jendul-jendul sampek pertandingan adu playon bubar. Jan-jane mono arep pertandingan bal-balan apa arep adu playon (lomba lari)? Bal-balan iku niyate nglebokake bal menyang gole mungsuh ora niyat banter-banteran mlayu. Panganggone tembung “adu” : adu dara, adu pitik, adu kaci, adu kekuwatan

Arek-arek gak gelem dipadakno sapi perahan apa maneh budeg. Apa karepe ukara iki? Sapi perahan (BI) tegese mung dipek untunge, yen sapi budeg tegese apa?
bronfit nlebok : bronfite tiba. Tembung nlebok nduweni teges saka ndhuwur. Tuladhane : barange nlebok (logur), saka gendongan.

Dhase kegeden utawa kesumbungen . Sing bener kegeden endas.Tembung iki kalebu tembung entar (kata kiasan ).Tembung entar yaiku tembung nduweni teges dudu teges salugune . Contone : dawa tangane, ora kok tangane dawa telung meter, tegese dhemen nyolong. Mati pangane tegese ora bisa golek pangan, ora kok pangane ilang nyawane. Wujude tembung watak (kata sifat disambung tembung aran (kata benda)).

Bengkel mobil mau entek dibadog geni . Dibadog geni tegese kobong. Apa ana tembung di dahar geni, di maem geni, diuntal geni, digaglak geni, diemplok geni, disosor geni, dijeglak geni (di makan api (BI)).
dimeloki arek = dieloki arek . Melok saka tembung lingga elok + seselan um, saka tembung jawa elu, ilu. . Tembung liyane : um + pati = mati, um + umbul = mumbul, um + angsah = mangsah. Yen diterjemahanke menyang basa Indonesia dimeloki = dimengikuti. Benere dieloki arek = diikuti anak.

gembong teroris = gembong saka tembung macan gembong sing tegese macan sing gedhe utawa pemimpine. Ucapane tembung “gembong” kaya tembung lele, kere, pepe, sate ora kaya Gembong Tebasan, Pasar Gembong, desa Gembong, sing ucapane kaya pedes, sepet, temen.

Hakim mutusake perkara saenake udele. Piye yen presiden mutusake perkara saenake udele presiden? Kira-kira yen ngomong adhep-adhepan karo presiden banjur ngomong mangkono apa sing bakal kedadean , apa kira-kira presiden ora nesu ?

Juventus cangkrukan nang rangking telu. Cangkrukan tembung linggane cangkruk tegese kira-kira wong loro utawa luwih padha lungguhan banjur omong-omongan. Lha yen wong siji lungguhan iku arane tenguk-tenguk, upamane Candra tenguk-tenguk neng ngarep omah. Yen Juventus cangkrukan kira-kira suasanane kaya Cak Priyo lagi cangkrukan kae, Juventus lungguh banjur omong-omongan karo sing rangking loro lan rangking papat

Saliyane wong gerang ya akeh arek-arek sing kenek lara sesek. Wong gerang tegese wong tuwa. Wong gerang benere wong tuwa .Kanggone wong Sala lan Yogya tembung iki lumrahe kanggone wong nesu, nyrengeni lan kasar banget. Panganggone gerang : sapu gerang, sikat gerang. Sapu gerang : sapu sing wis lawas , sadane kaku lan kari sitik. Yen wong gerang kira-kira ndase apa untune sing padha protol. Yen wong mau setengah tuwa kira –kira jenenge wong setengah gerang.

Ana tutuge .

Selasa, 20 Oktober 2009

NYEMAK BASA SUROBOYOAN JTV


Basa Suroboyoan yaiku basa sing dianggo wong-wong ing Suroboyo sakiwa tengene. Basa Suroboyoan arupa sub basa saka basa Jawa.Sub basa apa mung arupa dhialek isih perlu dirembug maneh. Basa Jawa sing saiki diwulangake ing sekolahan-sekolahan Suroboyo isih nganggo basa Jawa cengkok Jawa Tengahan yaiku Sala lan Ngayogyakarta. Miturut katrangan saka Wikipedia basa Jawa iku wiwit taun 1942 wis ora dianggo dadi basa resmi. Nalika samana ing tanah Jawa lagi dijajah bangsa Jepang mula basa resmi sing dianggo (mbok menawa ) ya nganggo basa Jepang. Lan nalika samana wis ana ada-ada nganggo basa persatuan yaiku basa Indonesia sing diikrarake ing taun 1928 nalika anane Sumpah Pemuda. Basa Jawa saiki ngalami kemerosotan, jalaran wis akeh wong Jawa wis ora bisa nganggo basa Jawa kaya dhek satus taun kepungkur. Mula yen ora diopeni bisa-bisa basa Jawa bisa ilang saka lumahing bumi.
Upaya stasiun televisi JTV ing Surabaya ngangkat basa Jawa ing acara pojok kampung perlu diacungi jempol. Jalaran basa Jawa bisa mundhak drajate. Apa maneh jam tayange ana ing jam tayang utama. Paling ora wong-wong dikarepake nate ngrungokake basa sing kaprah ing Surabaya sakiwa tengene. Mung ana cacade sithik panganggone basa Jawa Suroboyoan mau ora dibarengi panaliten dening ahli-ahli basa. Mula ketara yen basa Jawa Suroboyoan mau ngawur lan sakarepe dhewe. Apa buktine ?
Tembung “lara manuk pilek, lara babi pilek” kira-kira tembung mau dijupuk saka tembung “avian flu, pig flu” .Tegese tembung manuk pilek iku manuk sing lagi lara pilek, samono uga babi pilek. Kamangka muturut basa Indonesia utawa basa Jawa mesthine nganggo hukum DM (diterangkan menerangkan). Ora kaya basa Inggris utawa basa Sanskrit sing nganggo hukum MD (menerangkan diterangkan).Mula benere dadi “lara pilek manuk (pilek sing nyerang manuk), lara pilek babi (pilek sing nyerang babi). Penulis nate diprotes murid perkara tembung iki. Wangsulanku : tembung iku ora nurut aturan baku.
Tembung “bedug dobol”. Benere bedug ndrandang.Bedug sing di tabuh ambal-ambalan. Lumrahe sing “dobol” iku silit, silite dobol. Tembung-tembung sing nganggo oyod tembung (akar kata) “bol” yaiku : bol (organe silit, alat kanggo metune kotoran), jebol (tanggule jebol, seseke jebol, karunge jebol), bobol (omahe dibobol maling , tanggule sengaja dibobol, dobol, kobol-kobol (kalah main akeh). Tembung-tembung mau nduweni teges rusak. Dobol tegese organe silit metu , lara ambeien. Bedug dobol tegese bedug jebol.
Tembung “matek”. Bakul janganan matek dirampok. Karna matek, Parti matek. Tembung-tembung mau isih bisa ditrima kuping. Nanging kepriye yen Pak Camat matek, pak bupati matek, pak gubernur matek, presiden matek, kanjeng nabi matek lsp. ? Dilarani akibate lara, dipateni akibate mati (matek). Benere bakul janganan matek dipateni perampok.

Ana tutuge .

Selasa, 06 Oktober 2009

Belasungkawa

Ndherek bela sungkawa katur dhumateng sedherek-sedherek ing Ranah Minang ingkang nembe nandhang dhuhkita ketrajang lindhu ageng.
Mugi-mugi ingkang tinggal donya pejah syahid lan arwahipun katampi wonten pangayunaning Gusti Allah Ingkang Maha Agung, lan mugi-mugi ingkang taksih gesang tetep tabah lan tetep imanipun nampi cobi saking Gusti Ingkang Maha Kuwaos.
Amin.

Pengikut

Matur Nuwun ...