Layang utawa buku Wirawiyata dikarang dening KGPAA Mangkunagara kaping IV rampung nalika Dina Kemis tanggal 1 Saban 1788 . Irah-irahane wis buku nerangake yen isine piwulang kanggo para prajurit. Wira ateges prajurit, bala, balakoswa, utawa bala tantra. Dene wiyata atege piwulang. Maksud utawa isine buku minangka piwulang kanggo para para putra wayah trah Mangkunegaran kang dadi prajurit .
Dene isine buku kasebut yaiku:
Pawitan lakuning prajurit
Kudu mantep atine, sarta tansah netepi kuwajiban, saguh manut marang pranataning negara.
Prajurit dudu pakaryan kang paling abot, samubarang pegaweyan padha abote, jalaran nduweni tanggung jawab dhewe-dhewe, kabeh mau mung suwita marang ratu..
Tujuwane prajurit iku urip mulya, padha karo wong tapa , kang nepi ing guwa-guwa. Kaya mangkono iku mung minangka dalaning kamulyan. Tujuwan mau bakal kaleksanan yen nganggo sarana.
Lan kudu tansah eling marang para leluhur, yen saiki jejer dadi prajurit iku jalaran saka lelabuhane para leluhur.Aja rumangsa yen anggone dadi prajurit iku marga saka upayane dhewe.
Yen saiki wis kesinungan drajat, kudu dilestarekake, diopeni aja nganti sembrana.
Perlu dimangerteni kuwajibane para prajurit. Baris, jaga, les, sepeksi iku dudu pegaweyan nanging gladhen, kaya dene santri diwulang sembahyang.
Aturan utawa paugeran kudu ditindakake klawan adil, yen ngliwakaken wajib kudu diukum, yen manut bakal oleh opah murwat karo karyane, kaya dene yen isih melu wong tuwa lamun salah iya disrengeni.
Jejering panembah kanggoning para prajurit.
Tumrape para prajurit, ora mung panembah bae kang minangka pangabekti marang Gusti, dene panggawe becik kang linambaran ati kang suci lamun katrima uga kalebu panembah.
Jejering pati ing ngatase pra prajurit.
Urip lan pati iku mung gumantung karsaning Gusti, ora pilih-pilih dalane. Sanadyan ditamani panah sewu, yen Gusti durung marengake iya ora bakal mati. Kanggone para prajurit pati sing utama yaiku mati ing satengahing palagan.
Lakuning prajurit ing palagan.
Nalika prajurit ana tengahing palagan kudu manut miturut marang pakoning senapati, ibarate panah kang dilepasake saka jemparing. Ora kena sakarepe dhewe, jalaran yen kaya mangkono bakal ngribedi senapati sarta gawe gidhuhing kanca.
Pengrengkuhe marang tawanan.
Tawanan perang kang nungkul ora kena dipateni.
Lungguhe senapati.
Senapati miangka wakiling ratu mbawahi para wadya lan pinatah pinatah Ratu disrahi ngreksa kaanane para prajurit.
Pawongan kang pantes dadi prajurit.
Pawongan kang bisa dadi prajurit kudu dicundhukake karo kaanane, sawijining prajurit mesthi bisa ngolahake sanjata, rikat, cukat lan trampil ing babagan ngelmu paprangan.
Dene pamilihe kudu nyukupi sarat :
Dudu trahing wong sudra, kalairane tunggal sanegara, tanpa cacad dhiri, otot balunge rosa, tanpa penyakit, dideleng kawujudane, lan ora duwe pekareman ala.
Gegamane para prajurit kudu dicundhukake karo wandane :
Prajurit kang nggawa gegaman panah kang pawakane sedheng, tandange cukat, trampil, gegaman tumbak kanggo prajurit sing pawakane lencir, mriyem sing pawakane dhepah, prajurit jejaranan kang pawakane gedhe dhuwur, sing sekti mandra guna minangka juru margi, bangun beteng, kuwu lsp.
Pakaryan diperlokake nyukupi kabutuhane prajurit :
Greji, tukang puntu, tukang nyamak, tukang tapel, tukang nyingi, tukang sayang, tukang pandhe, tukang kayu, mranggi lan kemasan.
Kanthi maca buku-buku kuna kita bisa ngaweruhi kahanan, sejarah, politik , panguripan, basa lan sastra ing jaman kuna. Buku-buku kang isi pitutur kang becik sing isih cocok karo jaman saiki bisa dianggo, dene sing ora cocok disisihake.
Yen panjenengan ngersakake maos Wirawiyata jangkep, panjenengan klik ana kene.
.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar