Minangkani pamundhutipun mas Jaka Lelana, saged kula aturaken ing
sasumerep kula, kados ing ngadhap menika :
Basa Madya kaperang dadi :
1.
Madya Ngoko.
Titikane :
a.
Tembunge ngoko
b.
Ater-ater lan panambang ngoko
c.
Sesebutan marang wong sing dijak guneman : dika,
mang, samang.
Kanggone :
a.
Priyayi cilik marang andhahane
b.
Bakul padha bakul, lsp.
Tuladha :
Dika klebu beja,
oleh beras rada memper. Ora kaya akaya aku, esuk-esuk mruput nyang pasar, teka
kene ora kumanan. Dodolen ket esuk rung payu blas.
2.
Madyantara.
Titikane :
a.
Tembunge krama.
b.
Ater-ater lan panambang ngoko.
c.
Sesebutan marang wong kang diajak guneman : Kang
salira (keng slira, sampeyan), pangkat utawa peprenahane.
Kanggone :
a.
Priyayi padha priyayi sing wis kulina.
b.
Bojone priyayi marang sing lanang.
c.
Priyayi marang sanake kang kaprenah tuwa nanging
asor drajade.
Tuladha :
Sampeyan niku
pripun ta m as, kok mung pijer seneng-seneng mawon. Seprika-sepriki kok boten
enten sudane.
3.
Madya Krama.
Titikane :
a.
Ater-ater
lan panambang ngoko.
b.
Tembunge krama kacampuran krama inggil.
c.
Sesebutan marang wong sing dijak guneman :
sampeyan, pangkat utawa peprenahane.
Kanggone ;
d.
Priyayi padha priyayi sing wis kulina.
e.
Bojone priyayi marang sing lanang.
f.
Priyayi marang sanake kang kaprenah tuwa nanging
asor drajade.
Tuladha :
Wanci ngeten kok
seg kondur ta Mas, Napa kathah
pedamelan? Niki wau onten kengkenan saking toko, napa sampeyan siyos mundhut TV?
Basa Krama kaperang dadi:
1.
Mudha Krama
Titikane :
a.
Tembunge krama
b.
Ater-ater lan panambang krama
c.
Kacampuran tembung krama inggil lan tembung
krama andhap.
2. Kanggone:
a.
Wong enom marang wong tuwa.
b.
Murid marang guru.
c.
Kanca padha kanca sing during kulina.
d.
Priyayi marang priyayi sababage.
e.
Reh-rehan marang dhuwurane.
Tuladha:
Kala wingi ngantos
dangu anggen kula ngentosi panjenengan,
nanging panjenengan boten rawuh-rawuh. Kula kinten panjenengan boten saestu tindak
mila kula ngrumiyini.
3.
Kramantara.
Titikane :
a.
Tembunge krama.
b.
Ater-ater lan panambang krama
c.
Tanpa krama inggil utawa krama andhap.
Kanggone:
d.
Tumrap marang sapadha-padha.
e.
Priyayi kang luwih dhuwur tinimbang sing dijak
guneman.
Tuladha :
Mangga sami
dipunmanah, menapa sebabipun bangsa kita menika dereng saged nata gesangipun.
Menawi saged pados arta radi lumayan sampun mindhak kesenenganipun.
4.
Wredha krama
Titikane :
a.
Tembunge krama.
b.
Ater-ater lan panambang ngoko.
c.
Tanpa tembung krama inggil utawa tembung krama
andhap.
Kanggone :
Wong tuwa marang
wong sing luwih enom nanging isih ngajeni.
Tuladha:
Prayogine nak,
sampeyan kedah gadhah idham-idhaman ingkang luhur, supados boten kacuwan
benjinge. Amargi tiyang sepuh boten kenging dijagakake salami-lamine.
1 komentar:
matur nuwun kagem Bapak Sugeng Kariyodiharjo
Posting Komentar