Gambar 1 : Prau kang ngliwati rolak Gubeng taun 1920.
Wiwit jaman kuna-makuna kali nduweni piguna kang
gedhe banget. Saliyane kanggo oncoran sawah kali uga kanggo sarana angkutan
barang utawa transportasi. Miturut sejarah wiwit jaman Prabhu Airlangga
mbendung utawa nggawe dhawuhaning kali Brantas ing Waringin Pitu. Kali Brantas
dibendung supaya banyune bisa diatur. Kali dipecah dadi telu, sing kidul ngliwati
Porong, sing tengah ngliwati Terung, sing ngalor dadi kali Surabaya.
Ditulis ana ing prasasti Kamalagyan kali kang mili
mangalor ndadekake para sudagar lan para nangkodha padha golek barang dagangan
manghulu (mudhik) menyang Ujung Galuh. Endi sing dikarepake Ujung Galuh isih
darung pati cetha. Apa Ujung Galuh Surabaya, Megaluh (Jombang) apa Watu Galuh
(Jombang). Prekara iku kareben digagas para ahli sejarah.
Gambar 2 : Rolak Jagir Wanakrama taun 2020.
Mligi kanggo Surabaya, ing jaman Walanda kali Maas isih
kanggo sarana angkutan barang kang wigati. Ing taun 1879 pamarentah Walanda
mbendung kali ana ing Gubeng (Rolak Gubeng), Wanakrama (Rolak Jagir) lan
Gunungsari (Rolak Gunungsari). Rolak utawa dham mau diangkah kanggo ngoncori sawah, kanggo nanggulangi
banjir sarta kanggo nyedhiyani banyu omben kanggo wong Surabaya. Mligi kanggo
dham Jagir sejene kanggo ngendhaleni banjir uga kanggo pasedhiyan banyu omben
(PAM).
Gambar 3 : Rolak Gunungsari taun 1930.
Banjur kepriye nasibe prau-prau kang ngemot barang
sawise ana bendungan, apa ora kepalang?
Jalaran dhuwure banyu ora padha mesthi wae prau ora bisa milir utawa
mudhik. Supaya prau bisa lancar banjur digawekake cara. Carane yaiku nggawe
kanal ana sapinggire dham. Kanal mau ana lawange loro. Ilir karo udhik. Yen
prau saka ilir utawa ngisor – lumahe banyu luwih endhek -- prau mlebu dhisik menyang kanal, lawange ngisor
banjur ditutup. Lawang sing dhuwur banjur
dibukak baka sethithik nganti lumahing banyu padha karo lumahing banyu sing ana
dhuwur. Sawise lumahe banyu padha, lawang dibukak kabeh. Prau bisa liwat kanthi
slamet menyang dhuwur. Mangkono suwalike.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar